Zapalenie ucha środkowego- objawy i leczenie

Zapalenie ucha środkowego to stan zapalny jamy bębenkowej, powstały wskutek infekcji bakteryjnej lub wirusowej. Najczęściej przypadłości tej towarzyszy infekcja górnych dróg oddechowych, która rozprzestrzenia się również na ucho. Ten rodzaj zapalenia dzieli się na: ostre i przewlekłe. Jak właściwie rozpoznać objawy zapalenia ucha środkowego i jak przebiega jego leczenie?

Zapalenie ucha środkowego – przyczyny

Przyczyn chorób uszu jest wiele i można je podzielić w zależności od rodzaju zapalenia. Jednak do najczęściej występujących można zaliczyć:

Przerost trzeciego migdałka (gardłowego) – zbyt duży rozmiar powoduje zablokowanie ujścia trąbek słuchowych, które wyrównują ciśnienie między uchem środkowym a gardłem, przez co dochodzi do stanu zapalnego.

Niedrożność trąbek słuchowych (Eustachiusza) – najczęściej jest spowodowana zatkaniem trąbek woskowiną lub zaległą wydzieliną ropną.

Pływanie w publicznym basenie – bakterie i wirusy bardzo często dostają się do ucha z wodą podczas pływania.
Powracające infekcje górnych dróg oddechowych – powodują osłabienie układu odpornościowego. Stan zapalny z czasem zaczyna rozprzestrzeniać się także na ucho.

Bierne palenie – bardzo często do zachorowań na zapalenie ucha środkowego dochodzi wśród biernych palaczy, którzy dużo czasu spędzają w zadymionym środowisku.

Jazda przy odsuniętej szybie – zwłaszcza latem, gdy głowa jest rozgrzana, pęd chłodnego powietrza powoduje stan zapalny ucha.

Upośledzenie pracy gruczołów wydzielających woskowinę – może być wrodzone, spowodowane chorobami lub nieumiejętnym czyszczeniem uszu.

To najczęściej występujące przyczyny zapalenia ucha środkowego, jednak może być ich więcej, w zależności od rodzaju stanu zapalnego.

Zapalenie ucha środkowego – objawy

Najczęściej chorzy podczas stanu zapalnego ucha odczuwają:

• silny ból ucha lub obu uszu o charakterze kłującym (uczucie przebijania ucha szpilką)
• cuchnąca wydzielina z ucha
• osłabiony słuch
• gorączka
• bezsenność
• w niektórych przypadkach pojawiają się także powiększone węzły chłonne

To ogólne objawy, które są odczuwalne przy zapaleniu ucha środkowego, które dzielimy na: ostre, przewlekłe i wysiękowe.

Ostre zapalenie ucha środkowego

Ten rodzaj infekcji ma podłoże bakteryjne lub wirusowe. Najczęściej choroba pojawia się w okresach późnojesiennych lub wczesnowiosennych, kiedy na zewnątrz panuje wilgoć, przez co łatwo mnożą się bakterie i wirusy. Przypadłość często idzie w parze z chorobą górnych dróg oddechowych, np. anginą ropną, zapaleniem migdałków, itd.

Objawami ostrego zapalenia ucha środkowego są: ból ucha i głowy o charakterze pulsującym, osłabienie słuchu, zawroty głowy, wymioty, ogólne osłabienie, bezsenność i gorączka.

Ostre zapalenie ucha środkowego – badania i diagnoza

Ten rodzaj zapalenia musi być zdiagnozowany przez lekarza na podstawie badania wziernikowego ucha. Badanie może przeprowadzić lekarz rodzinny lub otolaryngolog. Dzięki temu możliwa jest ocena stopnia zapalenia ucha.

Ostre zapalenie ucha środkowego – leczenie

Jeżeli pacjent uda się do lekarza we wczesnym stadium choroby, to najczęściej stan ropny jeszcze nie występuje, dlatego leczenie antybiotykiem nie jest wymagane. Na tym etapie chory na ogół przyjmuje leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. Jeżeli objawy nie ustępują i pojawia się nadkażenie bakteryjne, czyli do obecnego zakażenia dochodzi infekcja wywołana innym patogenem, to powstaje o wiele silniejsze zakażenie zwane nadkażeniem. W takim przypadku pacjent przyjmuje antybiotyk, który zwalcza bakterie.

W cięższych przypadkach lekarz może wykonać nacięcie błony bębenkowej, dzięki czemu możliwe jest szybsze usunięcie ropnej wydzieliny. Lekarz może również zlecić wizytę kontrolną, w celu sprawdzenia czy zapalenie ucha zostało całkowicie wyleczone.

Przewlekłe zapalenie ucha środkowego

To utrzymujący się przez dłuższy czas i powracający stan zapalny ucha środkowego, który najczęściej nasila się podczas przewlekłych infekcji układu oddechowego (zapalenie migdałków, zapalenie zatok, itd.). Infekcja może dotknąć dzieci, jak i osoby dorosłe w każdym wieku. Przewlekłe zapalenie ucha jest niebezpieczne, ponieważ może prowadzić do trwałego uszkodzenia słuchu. Przypadłość bardzo często pojawia się u dzieci z przerostem trzeciego migdałka.

Przewlekłe zapalenie ucha środkowego – objawy

Choroba często nie powoduje bólu, a stan zapalny utrzymuje się przez dłuższy czas i w uchu pojawia się sącząca wydzielina o charakterze krwistym. Dodatkowym objawem świadczącym o przewlekłym zapaleniu ucha jest pogorszenie słuchu. Jest  to sygnał, żeby jak najszybciej udać się do lekarza otolaryngologa.

Przewlekłe zapalenie ucha środkowego – badania i leczenie

Podczas wizyty lekarz otolaryngolog zazwyczaj stawia diagnozę na podstawie dolegliwości, na które skarży się pacjent. Poza tym przeprowadzane jest badanie wziernikowe, podobnie jak przy ostrym zapaleniu. Lekarz ocenia stan błony bębenkowej i wewnętrznej części ucha. Poza lekami przeciwbólowymi i przeciwzapalnymi, pacjent może przyjmować również antybiotyk, krople do uszu lub inhalacje, które zmniejszają stan zapalny.

Jeżeli przewlekłe zapalenie ucha środkowego jest skutkiem innej choroby, to leczenie obejmuje zwalczanie przyczyny pierwotnej, czyli leczenie stanu chorobowego. 

Wysiękowe zapalenie ucha środkowego

To kolejny rodzaj zapalenia, który najczęściej dotyka dzieci. Przyczyną może być niedoleczona bakteryjna lub wirusowa infekcja górnych dróg oddechowych. Wysiękowe zapalenie może ustąpić samoistnie lub przekształcić się w przewlekłe. Drugi rodzaj zazwyczaj jest spowodowany przewlekłymi chorobami górnych dróg oddechowych, alergią, a także przerostem trzeciego migdałka.

Wysiękowe zapalenie ucha środkowego – objawy

Przede wszystkim następuje pogorszenie słuchu. Chory ma wrażenie, że w jego uchu przelewa się płynna substancja. Często towarzyszy temu ból ucha i może pojawić się powiększone węzły chłonne.

Wysiękowe zapalenie ucha środkowego – badania i diagnoza

Otolaryngolog na ogół stawia diagnozę przez wykonanie badań: słuchu i otoskopowego (wziernikowego). Często stosowanym badaniem jest audiometria impedancyjna, która polega na naprężeniu błony bębenkowej, która często ulega zniszczeniu wskutek stanu zapalnego, a także odruchów mięśnia strzemiączkowego.

Wysiękowe zapalenie ucha środkowego – leczenie

Leczenie na ogół odbywa się pod obserwacją pacjenta. Najczęściej stosowane są leki przeciwhistaminowe, leki obkurczające błonę śluzową, a w niektórych przypadkach środki przeciwbólowe. Lekarz może także zlecić płukanki ucha, które zmniejszają stan zapalny i przyspieszają zdrowienie.

WAŻNE: nie wolno lekceważyć żadnych objawów chorobowych ucha, ponieważ długo utrzymujący się stan zapalny może spowodować trwałe uszkodzenie słuchu. Zapalenie ucha środkowego jest szczególnie niebezpieczne u noworodków i dzieci. Dlatego jak najszybciej należy rozpocząć leczenie tej choroby.

Treści zawarte w serwisie informatorzdrowia.pl mają charakter wyłącznie informacyjny. Oznacza to, że nie zastępują kontaktu użytkownika serwisu z lekarzem, do którego powinien się zgłosić w przypadku wystąpienia objawów choroby. Administrator serwisu nie ponosi konsekwencji wynikających z wykorzystania informacji z zakresu wiedzy specjalistycznej zawartych  w serwisie informatorzdrowia.pl.