Ostre zapalenie trzustki-objawy i leczenie
Ostre zapalenie trzustki (OZT) jest chorobą jamy brzusznej, która jest niebezpieczna dla życia. Zdrowa trzustka produkuje enzymy trawienne i hormony, w tym insulinę odpowiedzialną z prawidłowy poziom cukru. Jeżeli dojdzie do ostrego zapalenia, to trzustka ulega uszkodzeniu i zmniejsza się jej zdolność do produkcji enzymów i hormonów. Przy dużym stopniu uszkodzenia dochodzi do obrzęku i martwicy, co kończy się śmiercią chorego.
Dlatego bardzo ważny jest jak najszybszy kontakt z lekarzem. Jakie są przyczyny, objawy i jak przebiega leczenie ostrego zapalenia trzustki?
Spis treści:
Ostre zapalenie trzustki – przyczyny
Do najczęściej występujących przyczyn ostrego zapalenia trzustki należą: kamica żółciowa, nadużywanie alkoholu i urazy mechaniczne powstałe wskutek uderzenia.
W zdrowej trzustce sok spływa do dwunastnicy przez przewód trzustkowy. Kamień żółciowy powoduje niedrożność zwieracza Oddiego, przez co sok nie może swobodnie przepływać. Taki stan znacznie podnosi ciśnienie w przewodach. W wyniku tego wewnątrz trzustki dochodzi do aktywacji enzymów trawiennych trypsyny i fosfolipazy A2 , co skutkuje samotrawieniem tego narządu.
W przypadku ostrego zapalenia trzustki wywołanego alkoholem, zazwyczaj stan chorobowy tworzy się nawet przez kilka lat. Jak do tego dochodzi? Codzienne spożywanie alkoholu powoduje skurcz brodawki Vatera, przez którą sok trzustkowy dostaje się do dwunastnicy. Poza tym, używka powoduje niedrożność przewodu trzustkowego oraz stan zapalny błony śluzowej dwunastnicy. W ten sposób dochodzi do podobnej sytuacji, jak przy ostrym zapaleniu trzustki wywołanym kamicą żółciową.
Do rzadziej występujących przyczyn ostrego zapalenia trzustki należą: choroby zakaźne, zmiany w przewodzie trzustkowym, zabiegi chirurgiczne przewodu pokarmowego, cukrzyca, zażywanie niektórych leków lub niezdrowy sposób odżywiania. W niektórych przypadkach na ostre zapalenie trzustki może składać się wiele przyczyn i nie można ustalić dokładnie jednej. W takim przypadku choroba jest nazywana samoistnym zapaleniem trzustki.
Ostre zapalenie trzustki – objawy
Objawy mogą być bardziej lub mniej odczuwalne, ale nie wolno ich lekceważyć, ponieważ ostre zapalenie trzustki może skończyć się jej uszkodzeniem i śmiercią. Choroba w przeciwieństwie do przewlekłego zapalenia trzustki pojawia się nagle, dlatego jak najszybciej należy udać się do lekarza. Do najczęściej pojawiających się symptomów należą:
- silny ból w środkowej i górnej części brzucha, który może promieniować do pleców
- wzdęcie brzucha wskutek zatrzymania gazów i stolca
- gorączka, która w zaawansowanym stadium przekracza 40 °C
- żółta barwa spojówek oczu
- brak apetytu
- w niektórych przypadkach pojawiają się wymioty
- może także dojść do zaburzenia pracy nerek
- u niektórych chorych pojawia się niskie ciśnienie krwi
Ostre zapalenie trzustki – badania i diagnoza
Najczęściej przy ostrym zapaleniu trzustki wykonywane są badania laboratoryjne w celu sprawdzenia stężenia hormonów trzustkowych we krwi i moczu. Jeżeli stan zapalny spowodował znaczne uszkodzenie organu to ich stężenie jest podwyższone . Kolejnymi badaniami są:
- RTG – badanie rentgenowskie, które polega na uzyskaniu obrazu trzustki za pomocą prześwietlenia promieniami rentgenowskimi.
- USG jamy brzusznej – polega na uzyskaniu przekroju obrazu narządów, uzyskanego z użyciem ultradźwięków.
- Tomografia komputerowa (TK) jamy brzusznej – badanie umożliwia uzyskanie dokładnego obrazu narządu, a także wykrycie zmian i niektórych zaburzeń w jego funkcjonowaniu.
Ostre zapalenie trzustki – leczenie
Leczenie farmakologiczne
Pierwszym celem leczenia jest zahamowanie rozwoju, a następnie złagodzenie stanu zapalnego, aby nie doszło do większych uszkodzeń narządu. Pacjent z ostrym zapaleniem trzustki przebywa cały czas w szpitalu, ponieważ tylko w takich warunkach możliwa jest stała kontrola stanu zdrowia.
Dokładne leczenie zależy od stopnia rozwoju choroby, a także od powikłań. W pierwszym rzucie najczęściej podawane są leki przeciwbólowe i rozkurczowe. Jeżeli doszło do zakażenia to pacjent przyjmuje antybiotyki, które stosowane są również w celu zapobiegania martwicy. Jeżeli u chorego zdiagnozowano cukrzycę, to podawana jest insulina. Poza tym bardzo ważna jest dieta, która powinna być lekkostrawna.
Leczenie operacyjne
W przypadku ostrego zapalenia trzustki, które spowodowało znaczne uszkodzenie tego narządu, niezbędne jest leczenie operacyjne w celu usunięcia martwej tkanki lub kamieni, które blokują przepływ soków trzustkowych do dwunastnicy.
Po zakończeniu leczenia szpitalnego, pacjent powinien nadal stosować dietę lekkostrawną, a także unikać alkoholu, ostrych przypraw, sztucznie barwionych napojów, itd. Poza tym konieczne jest przestrzeganie terminów kontrolnych badań, które wyznacza lekarz prowadzący. Należy pamiętać, że o dokładnych metodach leczenia decyduje lekarz na podstawie przeprowadzonych badań.
Ostre zapalenie trzustki – zapobieganie
Ostremu zapaleniu trzustki można zapobiegać przez stosowanie 3 zasad:
- Należy unikać częstego picia alkoholu, zwłaszcza sztucznie barwionego i wina.
- Warto unikać ciężkostrawnych i tłustych potraw.
- Należy konsekwentnie leczyć kamicę nerkową i stosować się do zaleceń lekarza.
To podstawowe zasady, dzięki którym można uniknąć ostrego zapalenia trzustki. Nie wolno jednak lekceważyć nawet najmniejszych objawów, ale trzeba jak najszybciej udać się do lekarza.
Treści zawarte w serwisie informatorzdrowia.pl mają charakter wyłącznie informacyjny. Oznacza to, że nie zastępują kontaktu użytkownika serwisu z lekarzem, do którego powinien się zgłosić w przypadku wystąpienia objawów choroby. Administrator serwisu nie ponosi konsekwencji wynikających z wykorzystania informacji z zakresu wiedzy specjalistycznej zawartych w serwisie informatorzdrowia.pl.
