Osteoporoza-przyczyny, objawy i leczenie
Osteoporoza – to choroba kości, która charakteryzuje się ubytkiem masy kostnej, a także znacznym osłabieniem struktury przestrzennej kości, co skutkuje dużą podatnością na złamania. Choroba jest niebezpieczna ponieważ ma charakter postępujący i najczęściej występuje u kobiet po okresie menopauzy, gdy w układzie hormonalnym zachodzą liczne zmiany. Jakie są objawy i jak przebiega leczenie tej choroby? Czy można skutecznie jej zapobiegać?
Spis treści:
Osteoporoza – przyczyny
Osteoporoza jest podstępną chorobą, która przeważnie rozwija się przez wiele lat i nie daje niepokojących objawów. Osoba chora nawet nie zdaje sobie sprawy, że w jej układzie kostnym dochodzi do poważnych zmian, ponieważ we wczesnym stadium nie pojawia się ból, który zazwyczaj jest sygnałem, że w organizmie dzieje się coś złego. Najczęstszą przyczyną osteoporozy u kobiet są zmiany hormonalne po okresie menopauzy. Dochodzi wtedy do odwapnienia kości, co skutkuje osłabieniem ich struktury. Jednak menopauza nie jest jedyną przyczyną osteoporozy. Ryzyko choroby zwiększają:
- dieta uboga w wapń
- czynniki genetyczne, jeżeli choroba występowała u rodziców to ryzyko zachorowania jest większe u potomstwa
- przebyte złamania
- zbyt wczesna menopauza, która powoduje przewlekły niedobór estrogenów
- zaburzenia w produkcji testosteronu u mężczyzn
- picie alkoholu
- palenie papierosów
- niedobór witaminy D
- przyjmowanie niektórych leków: nasennych, hormonów tarczycy lub z grupy hormonów steroidowych
- wiek powyżej 65 lat
- długotrwałe unieruchomienie kończyny
- liczne karmienie piersią, wapń wysysany jest z mlekiem matki
W przypadku wystąpienia 4 czynników ryzyka należy zadbać o swoje kości i poddawać się badaniom profilaktycznym. Należy również zwrócić uwagę na ilość złamań w ostatnich latach. Jeżeli zdarzały się zbyt często, to również należy udać się do lekarza. Im wcześniej wykryta osteoporoza, tym większe szanse na wystąpienie powikłań.
Osteoporoza – objawy
W początkowej fazie objawy osteoporozy nie są odczuwalne przez chorego, przez co choroba jest bagatelizowana. W bardziej zaawansowanym stadium może wystąpić:
- ból kości pod wpływem dużego wysiłku fizycznego (kości ud, kości ramion i przedramion)
- ból nadgarstka i kręgosłupa, zwłaszcza w okolicy pleców i szyi
- łatwa łamliwość kości przy niewielkich urazach (np. lekkim upadku), a w zaawansowanym stadium nawet przy podnoszeniu niezbyt ciężkich przedmiotów (najczęściej złamaniom ulega kość udowa i ramienna)
- wydłużony okres zrastania kości
To najczęściej występujące objawy osteoporozy. W przypadku wystąpienia choćby najmniejszych nie wolno ich bagatelizować, ale jak najszybciej udać się do lekarza w celu wykonania badań stanu kości.
Osteoporoza – badanie i diagnostyka
Do najczęściej stosowanych badań w celu wykrycia osteoporozy należy badanie densytometryczne, które polega na użyciu trzech technik uzyskania obrazu kości. Do pierwszej należy RTG, czyli prześwietlenie kości za pomocą promieni rentgenowskich. Obraz utrwalany jest na zdjęciu RTG.
Kolejnym badaniem jest ultrasonografia (USG), która umożliwia uzyskanie przekroju badanej kości za pomocą ultradźwięków. USG jest badaniem, które pozwala na wykrycie nawet najmniejszych zmian powstałych w kościach.
Tomografię komputerową (TK) – umożliwia dokładne uzyskanie obrazu prześwietlanej kości z różnych kierunków w technologii 2D i 3D za pomocą tomografu.
Celem badania densytometrycznego jest ocena gęstości mineralnej kości, głównie w miejscach, gdzie doszło do złamania. Dzięki temu możliwe jest wykrycie nawet wczesnych zmian osteoporozy. Wyniki badań określane są za pomocą wskaźników T-Score, gdzie gęstość kości porównywana jest ze średnią gęstością osoby w młodym wieku i Z-Score, czyli porównanie do średniej gęstości osoby w tym samym wieku. Jeżeli wskaźnik T-Score jest równy lub wyższy -2,5 SD, czyli od standardowego odchylenia to zazwyczaj rozpoczynane jest leczenie osteoporozy.
Poza tym badanie osteoporozy obejmuje również diagnostykę laboratoryjną, która polega na kontroli m.in. poziomu wapnia, fosforu, itd. W niektórych przypadkach przeprowadzana jest biopsja kości, czyli pobranie materiału w celu badań laboratoryjnych.
Osteoporoza – leczenie
Leczenie osteoporozy ma na celu wzmocnienie kości, a także zapobieganie kolejnym złamaniom. Terapia często podlega zmianom i dlatego pacjent powinien przestrzegać terminów wizyt lekarskich. Leczenie farmakologiczne najczęściej polega na przyjmowaniu preparatów, do których należą:
Bisfosfoniany – czyli leki, które są stosowane od bardzo dawna w leczeniu osteoporozy. Ich zadaniem jest zahamowanie resorpcji kości, czyli powolnego wchłaniania składników mineralnych, co prowadzi do ich niedoboru. Lek podawany jest doustnie lub w formie zastrzyków
Denosumab – to nowy lek biologiczny podawany w formie podskórnych iniekcji, który wpływa na regenerację kości. Lek zazwyczaj podawany jest raz na 6 miesięcy, co ma wpływ na ciągłość terapii. Na ogół nie wywołuje skutków ubocznych, a znacząco zmniejsza ryzyko złamań długich kości (udowej, ramion, itd).
Raloksyfen – znacznie zmniejsza ryzyko złamań kręgów szyjnych wywołanych osteoporozą. Jednak nie ma znaczącego wpływu na ryzyko złamań innych kości.
Poza tym pacjenci przyjmują preparaty z wapniem i witaminą D w dawce ustalonej indywidualnie. W przypadku niedoboru innych witamin lub minerałów następuje ich uzupełnienie. To najczęściej stosowane leki na osteoporozę, jednak należy pamiętać, że medycyna rozwija się w szybkim tempie i mogą pojawić się nowsze i skuteczniejsze metody leczenia.
Osteoporoza – profilaktyka
W profilaktyce osteoporozy bardzo ważna jest dieta, która powinna zawierać odpowiednią ilość wapnia. Minerał ten odpowiada nie tylko za stan układu kostnego, ale także wpływa na pracę mięśni ( w tym mięśnia sercowego). Poza tym ważne jest też systematyczne uprawianie sportu, które wzmacnia kości, stawy i mięśnie. To pozwala utrzymywać prawidłową postawę ciała do późnych lat. Osoby, u których występują czynnika ryzyka podane w początkowej części artykułu powinny raz na 2 lata wykonywać badanie na gęstość kości, aby jak najwcześniej wykryć chorobę i zapobiegać jej rozwojowi.
Zobacz też: skręcenie stawu skokowego-objawy i leczenie>>
Osteoporoza jest chorobą kości, która rozwija się latami, dlatego tak ważne jest wczesne wykrycie ubytków w kościach i rozpoczęcie leczenia. Wielu pacjentów, zwłaszcza kobiet dowiaduje się o tej chorobie, gdy dojdzie do złamania kości, która trudno się zrasta. Jednak choroba jest już w zaawansowanym stanie i często wymaga długotrwałego leczenia. Dlatego jeżeli jesteś w grupie ryzyka to wykonuj badania kości według wskazań lekarza.
Treści zawarte w serwisie informatorzdrowia.pl mają charakter wyłącznie informacyjny. Oznacza to, że nie zastępują kontaktu użytkownika serwisu z lekarzem, do którego powinien się zgłosić w przypadku wystąpienia objawów choroby. Administrator serwisu nie ponosi konsekwencji wynikających z wykorzystania informacji z zakresu wiedzy specjalistycznej zawartych w serwisie informatorzdrowia.pl.