Białaczka – objawy i leczenie
Białaczka (leukemia) to choroba nowotworowa układu krwionośnego, która polega na mnożeniu się krwinek nowotworowych w szpiku kostnym. Te z czasem zwalczają zdrowe krwinki i rozprzestrzeniają się w całym układzie krwionośnym. Nazwa choroby wzięła się stąd, że krew chorego ma bardzo jasny odcień czerwieni, czyli jest ,,bielsza” niż zdrowa krew. Jakie są objawy i jak przebiega leczenie białaczki?
Spis treści:
Białaczka – przyczyny
Przyczyny białaczki nie są do końca ustalone. Stwierdza się, że są takie same, jak w przypadku innych nowotworów. Do pierwszych należą czynniki genetyczne, jeżeli rodzice chorowali na białaczkę to ryzyko wystąpienia u dzieci wzrasta. Poza tym, niektóre leki lub promieniowanie jonizujące może powodować uszkodzenia szpiku kostnego, a w efekcie tego białaczkę.
Przez to układ odpornościowy osłabia się i osoba chora bardzo łatwo zapada na różnego rodzaju infekcje. Z tego względu białaczka jest bardzo niebezpieczna, ponieważ zainfekowany organizm nie może się bronić, co zagraża życiu. Osoby chore na białaczkę powinny w szczególności uważać na swoje zdrowie w okresach przeziębiania i grypy.
Białaczka – objawy
Objawy zależą od typu choroby. Do najczęściej występujących objawów białaczek przewlekłych należy:
- ogólne osłabienie i brak energii
- słaba kondycja fizyczna i szybkie męczenie się
- częste bóle głowy o charakterze przewlekłym
- utrata wagi
- podwyższona temperatura ciała
To objawy, które pacjenci często traktują jako przewlekłe przeziębienie, przez co zgłaszają się późno do lekarza. Białaczki przewlekłe zazwyczaj rozwijają się przez dłuższy okres ze względu na słabe objawy.
Objawy białaczki ostrej:
- częste infekcje bakteryjne i wirusowe
- bóle i zawroty głowy
- częste krwotoki, np. z dziąseł podczas szczotkowania lub obfity krwotok podczas miesiączki
- bóle kostno-stawowe, podobnie jak przy grypie
- osłabienie wzroku
- podwyższona temperatura ciała
- powiększone węzły chłonne
- powiększenie śledziony
- opuchnięte dziąsła wskutek infekcji jamy ustnej
- bladość skóry i siniaki wskutek anemii
Objawy przy białaczce ostrej pojawiają się w krótkim czasie ponieważ choroba szybko postępuje.
Białaczka – badania i diagnoza
Przy podejrzeniu białaczki lekarz zazwyczaj przeprowadza szereg badań, począwszy od najprostszych, aż po inwazyjne. Badania mają na celu wykrycie typu białaczki, którą dzielimy na:
- przewlekłą białaczkę szpikową (CML)
- ostrą białaczkę szpikową (AML)
- przewlekłą białaczkę limfocytową, czyli limfatyczną (CLL)
- ostrą białaczkę limfoblastyczną (ALL)
Pierwszym badaniem, które przeprowadza lekarz jest morfologia krwi z ręcznym rozmazem, na podstawie której ocenia liczbę leukocytów, erytrocytów, płytek krwi, a także dokonuje analizy białych ciałek krwi. To pozwala na wykrycie zmian nowotworowych w układzie krwionośnym. Jeżeli podejrzenia potwierdzą się to kolejnym badaniem jest pobranie szpiku, czyli biopsja oraz badanie molekularne i cytogenetyczne.
Próbka zazwyczaj pobierana jest z biodra lub mostka pacjenta i poddawana dokładnej analizie w celu wykrycia komórek nowotworowych i rodzaju białaczki. Poza tym, wykonywane jest USG brzucha, ponieważ w zaawansowanym stopniu białaczki często powiększona jest śledziona.
Po postawieniu diagnozy lekarz ustala plan leczenia, ale nie zawsze jest ono wymagane.
Białaczka – leczenie
Leczenie zależy od rodzaju białaczki. Choroby różnią się od siebie i dlatego metody leczenia są odpowiednio dobierane. Często pacjenci pytają: jakie są rokowania? Należy być świadomym tego, że organizm ludzki nie jest zbudowany z betonu, który można skruszyć, ale nie można ponownie połączyć jego składników: cementu, piasku, itd. Organizm ludzki to żywe komórki, które potrafią się regenerować, dlatego należy przywiązywać uwagę do pozytywnych aspektów leczenia i odwracać uwagę od choroby!
Przewlekła białaczka limfatyczna
Leczenie zależy od stopnia zaawansowania choroby. Jeżeli objawy są bardzo słabe to leczenie farmakologiczne zazwyczaj nie jest konieczne i pacjent pozostaje wtedy pod kontrolą lekarza. W przypadku zaawansowanej choroby stosowana jest zazwyczaj chemioterapia, która ma na celu zwalczenie komórek nowotworowych. Ta metoda polega na podawaniu silnych leków antynowotworowych, które również osłabiają zdrowe komórki. Dlatego chory powinien zadbać o wzmocnienie organizmu przez odpowiednią dietę. Leki te są podawane doustnie lub dożylnie.
Coraz częściej stosowane jest leczenie ciałami monoklonalnymi, które polega na wyeliminowaniu chorych komórek przy minimalnym uszkodzeniu zdrowych. Dzięki temu organizm nie zostaje mocno osłabiony i szybciej się regeneruje. W uproszczeniu można powiedzieć, że przeciwciała monoklonalne ,,wykrywają komórki rakowe” i niszczą je bezpośrednio lub aktywują układ immonologiczniny chorego, który zaczyna się bronić. Leki te podawane są zazwyczaj w kroplówce dożylnie. Do najczęściej stosowanych należy Rytuksymab, który może być łączony z innymi lekami w zależności od stopnia zaawansowania białaczki i jej objawów.
Kolejną metodą jest przeszczep szpiku allogeniczny od zdrowej osoby, którą często jest członek rodziny. Niestety na przeszczep szpiku chorzy często muszą czekać długo, ponieważ jest on pobierany od dawcy, podobnie jak krew. Do bardziej drastycznych i ostatecznych metod należy usunięcie narządu zniszczonego przez krwinki nowotworowe. Przeszczep jest dość ryzykowny, chociażby ze względu na odrzucenie, dlatego ta metoda jest stosowana u pacjentów w zaawansowanym stadium białaczki, jeżeli inne metody leczenia nie przynoszą efektów.
Ostra białaczka limfoblasyczna
Choroba postępuje bardzo szybko, dlatego leczenie zazwyczaj jest intensywne i odbywa się w szpitalu ze względu na wysokie ryzyko infekcji oraz potrzebę przetaczania krwi. Nowotwór zazwyczaj jest zwalczany za pomocą leczenia indukcyjnego, które ma na celu unormowanie parametrów białych i czerwonych ciałek krwi, a także płytek krwi. Dzięki temu objawy choroby znikają, ale komórki nowotworowe nadal znajdują się w organizmie. Dlatego kolejnym etapem leczenia jest zazwyczaj chemioterapia, która niszczy pozostałości nowotworu. O dokładnym przebiegu terapii decyduje lekarz, który po zapoznaniu się z chorobą układa plan leczenia.
Przewlekła białaczka szpikowa
U połowy chorych stosowana jest terapia i transplantacja komórek hematopoetycznych szpiku i krwi. Dotychczas jest to bardzo skuteczna terapia, która daje możliwość pełnego wyzdrowienia. Dawcami mogą być również osoby niespokrewnione z chorym. U pozostałych pacjentów zazwyczaj ten rodzaj leczenia może być połączony z preparatem interferon-alfa , a także chemioterapią.
Ostra białaczka szpikowa
Do najczęściej stosowanego leczenia należy chemioterapia, która może być poprzedzona leczeniem indukcyjnym. To drugie ma na celu wyrównanie parametrów czerwonych i białych ciałek krwi oraz płytek krwi. Chemioterapia jest kontynuacją leczenia, w celu dokładnego wyeliminowania komórek rakowych.
Jeżeli ta metoda daje zbyt słabe efekty to konieczny jest przeszczep szpiku, który ze względu na duże ryzyko, a także ograniczoną ilość dawców stosowany jest w ostateczności.
To podstawowe metody leczenia białaczki w zależności od jej rodzaju. Należy jednak pamiętać o tym, że medycyna rozwija się w bardzo szybkim tempie i dlatego wprowadzane są coraz nowsze i skuteczniejsze metody leczenia.
Treści zawarte w serwisie informatorzdrowia.pl mają charakter wyłącznie informacyjny. Oznacza to, że nie zastępują kontaktu użytkownika serwisu z lekarzem, do którego powinien się zgłosić w przypadku wystąpienia objawów choroby. Administrator serwisu nie ponosi konsekwencji wynikających z wykorzystania informacji z zakresu wiedzy specjalistycznej zawartych w serwisie informatorzdrowia.pl